Viðskipti | Morgunblaðið | 2.6.2025 | 16:30

Aftur eykur OPEC olíuframleiðslu

Olíuvinnslustöð í Bagdad við sólsetur. Lækkað olíuverð ætti að koma sér vel fyrir heimshagkerfið og m.a. draga úr verðbólguþrýstingi. AFP/Ahmad Al-Rubaye

Greinin birtist upphaflega í Morgunblaðinu 2. júní.

Fulltrúar átta þjóða sem leiða OPEC+ samstarfið sammæltust um það á fundi á laugardag að auka olíuframleiðslu sína um 411.000 föt á dag.

Alls eiga tólf lönd aðild að OPEC, Samtökum olíuútflutningsríkja, en að auki hafa 11 lönd til viðbótar starfað með samtökunum frá árinu 2016, undir merkjum OPEC+, og framleiðir OPEC+ hópurinn samanlagt rúmlega 40% af allri hráolíu í heiminum.

Aukningin sem samþykkt var um helgina verður komin að fullu fram í júlí, en þetta er í þriðja sinn á jafnmörgum mánuðum sem hópurinn ákveður að auka olíuframboð. Með viðbót helgarinnar nemur aukningin frá apríl til júlí um 1,4 milljónum fata á dag. Raunveruleg framboðsaukning kann þó að vera nokkru lægri, þar eð sum OPEC+ ríki höfðu þegar aukið framleiðslu sína umfram þann kvóta sem hafði verið ráðstafað til þeirra.

Sádi-Arabía óánægð með svindlara í hópnum

Með því að auka framleiðsluna nú er hópurinn að snúa við ákvörðun frá árinu 2022 um að draga verulega úr olíuframboði. Fyrst var sammælst um 1,65 milljóna fata niðurskurð og síðar ákveðið að skera niður 2,2 milljónir fata til viðbótar.

FT bendir á að ef OPEC+ haldi áfram að auka framleiðsluna með sama hraða og undanfarna þrjá mánuði verði 2,2 milljóna fata niðurskurðurinn að fullu genginn til baka í september á þessu ári. Á eftir að koma í ljós hvort framleiðsla yrði þá aukin enn frekar, en aðildarríki OPEC+ hefðu þá enn um 1,65 milljóna fata vannýtta framleiðslugetu.

Stefnubreytingin er einkum eignuð Abdulaziz bin Salman, orkumálaráðherra Sádi-Arabíu, en honum hefur mislíkað að sum OPEC+ ríkin hafa ekki staðið við samkomulagið frá 2022 og ítrekað gerst uppvís að því að framleiða meira en þau höfðu lofað. Sádi-Arabía hefur hins vegar staðið við skuldbindingar sínar og því borið hlutfallslega mestan kostnað af samráðinu. Þá hefur OPEC+ ekki átt erindi sem erfiði, því olíuverð hefur ekki hækkað eins og til stóð.

Lágt olíuverð gleður Trump

Framleiðsluaukning undanfarinna mánaða hefur leitt til lægra heimsmarkaðsverðs á olíu. Olíuverð náði hámarki sumarið 2022 og fór á tímabili yfir 110 dala markið en hefur haldist í kringum 80 dala markið undanfarin tvö ár. Skörp lækkun varð í byrjun apríl síðastliðins og kostar fatið í kringum 61 dal í dag.

Með því að leiða aukningu í olíuframleiðslu ætti Sádi-Arabíu líka að takast að koma sér í mjúkinn hjá Donald Trump, en í nýlegri heimsókn sinni til konungsríkisins bar Bandaríkjaforseti lofsorð á Mohammed bin Salman krónprins, sem fer með eiginlega stjórn landsins. Hefur Trump hreykt sér af því að olíuverð hafi lækkað frá því að kjörtímabil hans hófst, en lægra orkuverð hefur hjálpað til að draga úr verðbólguþrýstingi í Bandaríkjunum sem annars staðar.