Hjörtur Torfason

Gæfa mín í lífinu er að hafa notið samferðar einstaklega góðs fólks. Nú hefur einn úr þeim hópi kvatt okkur, tengdafaðir minn Hjörtur. Lán mitt í lífinu var að kynnast Margréti Helgu, dóttur Nönnu og Hjartar. Það var ekki auðvelt fyrir feiminn ungan mann að stíga í vænginn við einkadóttur þeirra. En frá fyrsta degi var mér tekið opnum örmum á heimilinu. Við fyrstu kynni mín af Hirti varð mér fljótt ljós áhugi hans á tónlist. Það mátti ljóst vera af stóru plötusafni sem var á heimilinu og eins hljómflutningstækjunum sem mér þóttu sérstök. Hátalararnir héngu t.a.m. úr loftinu í stofunni og voru kringlóttir. En tengdafaðir minn tilvonandi hlustaði ekki á hvað sem var. Óperur og söngur var sú tegund tónlistar sem hann hlustaði mest á og þá helst ítalskar óperur. Fróðlegt hefði mér þótt að vera fluga á vegg hefði Hirti og Giuseppe Verdi auðnast að ræða óperur þess síðarnefnda og hvaða söngvarar hæfðu hverju hlutverki best. Hjörtur var einnig mikill aðdáandi írskrar þjóðlagatónlistar. Hann hefði ugglaust getað lagt fyrir sig tónlist og eflaust orðið afburða hljómsveitarstjóri því hann hafði mjög ákveðnar skoðanir á tónlistarflutningi og söng. Mér er minnisstætt þegar hann lýsti eiginleikum góðs söngvara, en að mati tengdaföður míns skipti höfuðlag söngvarans miklu máli þegar kom að raddstyrk og raddgæðum. Hann hélt mikið upp á söngvara sem uppi voru á fyrri hluta tuttugustu aldar eins og Di Stefano og Caruso, svo tveir séu nefndir úr góðum hópi. Hjörtur fylgdist mjög vel með söngvurum, íslenskum sem erlendum og á ferðum sínum í útlöndum voru heimsóknir í óperu- og tónlistarhús ávallt mikilvægir hlutar hvers ferðalags.

Stuttu eftir að við kynntumst var Hjörtur skipaður dómari við Hæstarétt Íslands og var vel að því kominn. Það var lán fyrir réttinn að fá Hjört sem dómara, mann sem hafði unnið sem lögmaður og tekist á við erfið persónuleg mál fólks sem hafði farið halloka. Þeir áttu það sameiginlegt Hjörtur og Knútur, faðir minn, að hafa oft unnið pro bono sem lögmenn fyrir fólk sem hafði lítið á milli handanna og leyst farsællega úr málum þeirra. Að mati þess sem hér skrifar hefði þurft að skipa fleiri lögmenn sem dómara við Hæstarétt því þeir hafa aðra sýn á lífið en embættismenn sem oftast hafa valist til setu í réttinum. Hjörtur var þekktur fyrir að skila oft sératkvæðum í Hæstarétti og var það til marks um að hann var óhræddur við að fylgja sannfæringu sinni frekar en að gefa eftir og fylgja meirihlutanum til að halda friðinn. Hjörtur var yfirburða lögfræðingur, stálminnugur og glöggur þegar kom að aðalatriðum og aukaatriðum, réttsýnn og mildur dómari þegar kom að refsingum. Vegna starfa sinna í Hæstarétti var Hjörtur valinn til starfa fyrir Feneyjanefnd Evrópuráðsins og var þar fastafulltrúi Íslands í tólf ár og varamaður til dauðadags. Fundir voru á vegum Feneyjanefndarinnar fjórum sinnum á ári og hann því orðinn heimavanur í Feneyjum. Eftir að hann varð varamaður Íslands í nefndinni fór hann nokkrum sinnum á fundi hennar í Feneyjum, nú síðast í júní á síðasta ári í fylgd dóttur sinnar og þess sem hér ritar. Það var ferðalag sem gleymist seint. Það var heiður og ævintýri að fylgja Hirti inn í heim Feneyjarnefndarinnar og átta sig á því mikilvæga starfi sem þar hefur farið fram varðandi þróun lýðræðis og mannréttinda ríkjanna sem voru fyrir austan Járntjaldið, en markmið nefndarinnar er að láta ríkjum í té heildstæða, nákvæma og hlutlæga greiningu á samræmi laga og stjórnarskrárákvæða viðkomandi ríkis við evrópskar og alþjóðlegar viðmiðunarreglur en einnig hversu vel tillögur nefndarinnar falla að framtíðar stjórnskipan og aðstæðum þess ríkis sem óskar aðstoðar. Starf nefndarinnar einskorðast ekki lengur við nýfrjálsu ríkin í austri heldur getur hvaða ríki sem er óskað aðstoðar.

Tengdafaðir minn var mikill tungumálamaður. Hann var löggiltur skjalþýðandi og dómtúlkur í ensku. Þekking hans á ensku nýttist honum vel m.a. í samningagerð sem hann tók þátt í þegar Íslenska álfélagið var stofnað á sjötta áratugnum. Tengdamóðir mín hefur sagt mér af samningafundum í New York þar sem bandarískir kollegar dáðust að tökum hans á ensku lagamáli og töldu sig ekki geta gert betur. Hjörtur var vel fær á ítölsku enda hafði hann góðan kennara í Verdi ásamt þekkingu sinni á latínu. Hjörtur vildi geta notið verka Verdis og annarra risa í óperubókmenntunum á frummálinu, hvort sem var á sviði eða þegar hann hlustaði á plötur. Ítölskukunnáttan átti eftir að reynast honum gagnleg í ferðum hans til Feneyja. Hann var einnig ágætlega að sér í frönsku en það kom sér vel þegar hann t.a.m. las upp úr bókunum um Ástrík gallvaska fyrir börnin sín og þýddi jafnóðum úr frummálinu. Ef hann hefði ekki gengið réttlætisgyðjunni á hönd hefði hann lært málvísindi því þar sló hjarta hans.

Hjörtur var einstaklega áhugasamur um barnabörnin sín og elti þau á íþróttakappleiki og skólatónleika þegar hann kom því við. Þau Nanna töldu ekki eftir sér að elta barnabörnin á íþróttakappleiki til Akureyrar og standa á hliðarlínunni og fylgjast stolt með sínu fólki. Hjörtur fylgdist vel með hvernig gekk í skólanum og Nanna sá til þess að fræðsla barnabarnanna væri í föstum skorðum í Borstofuskólanum á Hávallagötu 1. Síðasta skipti sem Hjörtur fylgdist með barnabarni var þegar hann og Nanna fóru saman í Þjóðleikhúsið í lok mars sl. að sjá sonardóttur sína Unu slá í gegn í söngleiknum Stormi, sem hún er meðhöfundar að. Það voru stoltur afi og stolt amma sem yfirgáfu leikhúsið eftir sýningu. Það lýsir vel ræktarsemi tengdaforeldra minna gagnvart barnabörnum sínum að þrátt fyrir bága heilsu létu þau sig ekki vanta í Þjóðleikhúsið til að verða vitni að leiksigri Unu.

Hjörtur kunni einstaklega vel að meta góð vín og góðan mat. Hann var sælkeri af guðs náð. Það var mjög þakklátt starf að grilla góða nautasteik fyrir Hjört Torfason en það var ugglaust eitt það besta sem hægt var að bera á borð fyrir hann. Margar eru minningar um góðar veislur þar sem glaðst var yfir góðum mat og góðu víni enda Hjörtur mikill stemmningsmaður í besta skilningi þess orðs. Hann var vel að sér þegar kom að víni, uppruna þess og aðstæðum þar sem þrúgurnar uxu og í hvers konar jarðvegi og hvaða áhrif það hafði á bragð vínsins.

Tengdafaðir minn var fjölfróður og maður kom sjaldan að tómum kofanum varðandi menn og málefni. Hann fylgdist grannt með heimsmálunum og gaman að ræða við hann um stjórnmál.

Svo fór að endingu að Elli kerling náði að hafa ökuréttindin af Hirti og hann þurfti að reiða sig á fjölskylduna til að aka sér svo hann gæti erindast. Oftar en ekki kom það í minn hlut að aka honum í búðir, í banka og í klippingu á Vesturgötunni. Við hittumst oftar en við höfðum áður gert og þetta voru gæðastundir, amk. fyrir þann sem hér ritar.

Breyskleika hafði tengdafaðir minn nokkra og voru þeir honum fjötur um fót. Nú gefst honum tækifæri til að ræða þau mál við skapara sinn og ég efast ekki um að þær samræður verði honum lærdómsríkar.

Ég þakka tengdaföður mínum hjartanlega fyrir allan stuðninginn við okkur Margréti. Hans verður sárt saknað.

Blessuð sé minning Hjartar Torfasonar.