Innlent | mbl | 5.6.2025 | 11:12

Kristrún: „Stór orð látin falla“

Kristrún Frostadóttir forsætisráðherra og Guðrún Hafsteinsdóttir, formaður Sjálfstæðisflokksins, fóru yfir mál Oscars í óundirbúnum fyrirspurnartíma á Alþingi í dag. Samsett mynd/mbl.is/Eyþór

Kristrún Frostadóttir forsætisráðherra og Guðrún Hafsteinsdóttir, formaður Sjálfstæðisflokksins, tókust á um afskipti Víðis Reynissonar, formanns allsherjar- og menntamálanefndar, varðandi mál kólumbíska piltsins Oscars Boconegra. „Hér eru mjög stór orð látin falla um ólögmætan gagnaleka,“ sagði Kristrún.

Guðrún spurði Kristrúnu um heimild Alþingis til veitingar ríkisborgararéttar í óundirbúnum fyrirspurnartíma í dag.

„Við höfum fengið staðfest, bæði í gögnum og opinberum viðtölum, að formaður allsherjar- og menntamálanefndar Alþingis, háttvirtur þingmaður Víðir Reynisson, hafi lekið trúnaðarupplýsingum um meðferð máls hjá allsherjar- og menntamálanefnd til Útlendingastofnunar með það að markmiði að hafa áhrif á ákvörðun stofnunarinnar í máli einstaklings sem fengið hafði synjun á umsókn sinni um vernd á tveimur stjórnsýslustigum. Þetta gerði hann án samráðs við nefndina og án þess að fyrir lægi samþykkt Alþingis um veitingu ríkisborgararéttar. Með öðrum orðum fannst háttvirtum þingmanni að lögin ættu ekki að gilda um þennan einstakling og hafði því pólitísk og ólögmæt afskipti af málinu svo að niðurstaðan yrði honum þóknanleg,“ sagði Guðrún.

Hún benti á að viðbrögð Útlendingastofnunar hefðu verið að stöðva framkvæmdina eingöngu fyrir Oscar, sem hefði verið Víði þóknanlegur, en ekki aðra umsækjendur um ríkisborgararétt sem til standi að vísa úr landi.

Frétt af mbl.is

Þurfti staðfestingu frá Víði

Grefur undan trausti

„Það er eðlilegt að spurt sé hver ræður hér för. Kerfið sem við höfum byggt upp áratugum saman byggist á lögum og sjálfstæði stjórnvalda. Þegar einstakir þingmenn í meiri hluta ríkisstjórnarinnar telja sér heimilt að grípa fram fyrir hendur kerfisins í krafti stöðu sinnar þá er það ekki aðeins óboðlegt heldur grefur það undan trausti á kerfinu, jafnræði umsækjenda og lögmæti ákvarðana.

Því spyr ég hæstv. forsætisráðherra: Hvernig sér hún fyrir sér að ríkisstofnanir geti sinnt lögbundnu hlutverki sínu ef þeim er gert að bregðast við ólögmætum gagnalekum þingmanna? Hver er afstaða forsætisráðherra til þess að þingmaður taki einhliða ákvörðun um að hafa áhrif á framkvæmd réttmætrar stjórnvaldsákvörðunar,“ spurði Guðrún.

Frétt af mbl.is

Guðrún: Afskipti Víðis óeðlileg

Var ekki að biðja um neitt

„Hér eru mjög stór orð látin falla um ólögmætan gagnaleka,“ sagði Kristún.

Hún sagði að Víðir hefði ekki verið að biðja um nokkurn skapaðan hlut. Hann hefði verið að upplýsa um stöðu sem upp væri komin. Það væri síðan í höndum Útlendingastofnunar og ríkislögreglustjóra að ákveða hvað yrði gert við þessar upplýsingar.

„Það er sjálfstæð ákvörðun þessara stofnana að bregðast við þegar þær átta sig á því að mögulega standi til að flytja af landi brott barn sem annars væri mjög líklega að fá, eftir samþykkt Alþingis sem stendur auðvitað upp á okkur hér inni að framkvæma, ríkisborgararétt og þurfa svo síðar að horfa upp á það að viðkomandi barn kæmi aftur til landsins. Þetta er hin almenna skynsemi í málinu. Það stóð til að flytja á brott einstakling sem stendur til að veita ríkisborgararétt,“ sagði Kristrún.

„En í þessu tilviki er þetta upplýsingagjöf. Ég átta mig ekki á því hvernig þetta getur verið gagnaleki. Þetta er ekki krafa. Þetta er ekki beiðni. Þetta er ekki valdbeiting,“ bætti ráðherra við.

Frétt af mbl.is

Frumvarp um íslenskan ríkisborgararétt Oscars líklegt

Virðingarleysi

Guðrún tók því næst til máls og benti á að Víðir hefði viðurkennt að hann hefði haft beint samband við Útlendingastofnun og miðlað upplýsingum um stöðu Oscars sem hefði sótt um ríkisborgararétt.

„Þessar upplýsingar fékk hann í starfi sínu sem nefndarmaður og veitti þær áfram án þess að samráð hefði átt sér stað innan nefndarinnar og án samþykkis hennar. Hann gerir þetta eingöngu til að hafa áhrif á feril máls hjá sjálfstæðri stofnun.

Í öðru lagi: Þessi sami þingmaður hefur talað opinberlega eins og hann hafi vald til að veita ríkisborgararétt og það hefur hann bara ekki.

Því spyr ég hæstvirtan forsætisráðherra: Ber meiri hlutinn enga virðingu fyrir Alþingi? Og ef þingmenn fá að ákveða fyrir fram niðurstöður í viðkvæmum málum, af hverju ættu þá aðrir yfir höfuð að treysta því ferli sem hér er,“ spurði Guðrún.

Sóun á skattfé og ill meðferð á einstaklingi

Kristrún benti á að þetta hefði ekki verið einvörðungu ákvörðun Víðis.

„Það er undirnefnd að störfum þar sem sitja þrír þingmenn, reyndar bæði í minni hluta og meiri hluta, þar sem farið var yfir þessi mál. Hér er einfaldlega verið að upplýsa um þá stöðu. Og ég segi bara aftur það sem ég sagði hér áðan: Það er Útlendingastofnun sjálf sem ákvað að aðhafast eitthvað í þessu máli og vitnar í því samhengi í heimild sem þau hafa. Þau þurftu ekkert að bregðast við þessum upplýsingum. Hvaða lög hafa verið brotin hérna? Ég átta mig ekki á því. Ekki eru það stjórnsýslulög því að þau eiga hvorki við um Alþingi né alþingismenn. Hvaða trúnað er verið að rjúfa? Ég átta mig ekki almennilega á því heldur,“ sagði Kristrún.

„Ég skil ekki í hvaða tilviki það þykir ekki bara fullkomlega eðlilegt að upplýst sé um framgang mála þegar til stendur að fara í kostnaðarsama brottvísun sem er þá bæði sóun á skattfé, ef þetta stendur til, og ill meðferð á einstaklingi að mínu mati,“ sagði ráðherra að lokum.