Við þurfum fleira fólk austur!

Í heimavist sex ára gömul

Dagmar er alin upp á bænum Merki í Jökuldal, en þar er sauðfjárbú sem foreldrar hennar reka enn.

„Þar eru mínar rætur. Ég er sveitastelpa í grunninn og fer oft heim að aðstoða á álagstímum. Það hefur ekki verið mikið gagn að mér nú í sauðburðinum því það er alveg nóg að gera á öðrum vígstöðvum,“ segir Dagmar og nefnir að alvarleg staða blasi við sauðfjárbændum í dag.

„Við höfum áhyggjur af því hvað verður um sveitirnar okkar. Við sjáum ekkert nema fækkun en við þurfum að huga að fæðuöryggi þjóðarinnar. Það þýðir ekkert að segja öllum að fara í ferðamennsku. Við þurfum að geta framleitt ofan í okkar megnið af matnum sem við borðum en erum ekki að gera það lengur,“ segir Dagmar.

Dagmar segir það mikil forréttindi að hafa alist upp í sveit, en kornung fór hún á heimavist.

„Ég er kannski af síðustu kynslóð þeirra sem voru alla tíð í heimavistarskóla. Okkur var skutlað í heimavist alveg frá sex ára aldri, sem fólki í dag finnst alveg ótrúlegt. Mér fannst þetta skemmtilegt og þreifst vel í þessu umhverfi,“ segir Dagmar og neitar að hafa nokkurn tímann grátið sig í svefn.

„Við vorum bara þrjár saman í bekk og fengum á fyrsta ári okkar að sofa inni hjá „stóru“ stelpunum. Þær voru stuðningur fyrir okkur krílin og það mynduðust þarna einstök vinasambönd. Ég lærði snemma að standa á eigin fótum,“ segir Dagmar, en hún var einnig að hluta til á heimavist í Menntaskólanum á Egilsstöðum áður en hún fór að sjálf að leigja. Eftir menntaskóla skellti hún sér í lýðháskóla í Danmörku.

„Eftir námið kom ég heim og fór í fjölmiðlafræði í Háskólanum á Akureyri, þannig að það er minn grunnur,“ segir Dagmar, sem síðar varð framkvæmdastjóri Austurbrúar, en áður starfaði hún í áratug sem yfirmaður samskipta og samfélagsmála hjá Alcoa Fjarðaáli, sem forstöðumaður markaðs- og kynningarsviðs hjá Háskólanum á Akureyri og þar áður fréttamaður á N4 Sjónvarpi Norðurlands.

„Ég bjóst ekki við að fá starfið hjá Alcoa en það var ótrúlega skemmtilegt og mikil viðurkenning. Ég lærði svakalega margt þar og var það á við margra ára háskólanám. Stór hluti af starfinu var samskipti við samfélagið, en þetta er langstærsti vinnustaðurinn á Austurlandi og því fylgir mikil ábyrgð sem fyrirtækið tekur alvarlega,“ segir hún.

„Þegar staða framkvæmdastjóra Austurbrúar losnaði sló ég til og sótti um, enda brenn ég fyrir þessu samfélagi og sá tækifæri þar til að vinna því til heilla,“ segir hún, en til útskýringar er Austurbrú stofnun mynduð úr fimm stofnunum; Samtökum sveitarfélaga á Austurlandi, Markaðsstofu Austurlands, Atvinnuþróunarfélaginu, Þekkingarnetinu og Menningarráði.

„Þessar fimm stofnanir fóru undir einn hatt og hefur það verið mjög farsælt. Ég var þar framkvæmdastjóri styttra en ég átti von á en þá losnaði staða sveitarstjóra Múlaþings og ég gat ekki látið það framhjá mér fara. Ég sótti um á síðustu stundu og sé ekki eftir því. Þetta er ótrúlegt tækifæri til að fá að vinna fyrir samfélagið sitt.“

Dagmar er alin upp á bænum Merki í Jökuldal, en þar er sauðfjárbú sem foreldrar hennar reka enn. mbl.is/Ásdís

Slagsmál um tíma

Hvernig er dæmigerður dagur hjá sveitarstjóra?

„Það er eiginlega ekkert til sem heitir dæmigerður dagur. Þetta er að einhverju leyti formfast starf því stjórnsýsla er það í eðli sínu. Starfið snýst um slagsmál við tíma; það eru alltaf þessi föstu störf, fundarstörf og slíkt, sem taka sinn tíma, en svo er það allt hitt sem kemur upp. Ég er hafnarstjóri líka og hingað koma mörg skemmtiferðaskip og við erum með áhyggjur af þessu innviðagjaldi sem sett hefur verið á þau. Það er risastórt hagsmunamál fyrir þetta sveitarfélag þegar allt í einu, án samtals, er gjald hækkað til einnar tegundar ferðaþjónustu. Þetta er mjög hátt gjald sem sett er á hvern farþega. Við höfum áhyggjur af því að skipin fari að endurskoða ferðaáætlanir sínar og fækka viðkomustöðum á Íslandi nú þegar þetta er orðið svona ofboðslega dýrt,“ segir hún og segist binda vonir við að komið verði til móts við þau varðandi innviðagjaldið.

„Þessir farþegar eru að skila gífurlega í kassann og eru stærsti hlutur tekna hafnarsjóðs, auk þess sem skipin skapa okkur mikla atvinnu hér í samfélögunum okkar,“ segir hún.

„Við erum lengst frá stærstu fluggáttinni inn í landið og ferðamenn skila sér ekki hingað í sama mæli og í aðra landshluta. Stærsta barátta okkar, hvað ferðaþjónustu varðar, er að geta byggt upp ferðaþjónustu á veturna, hér er nóg að gera á sumrin en þetta þarf að verða heilsársgrein svo að fólk sjái tækifæri til að fjárfesta frekar í greininni hér. Þetta er algjör vetrarparadís og mikil tækifæri.“

Komst þú inn í starfið með hugmyndir um breytingar?

„Ég er mjög meðvituð um það að ég er ráðin bæjarstjóri og er því embættismaður. Pólitíkin leggur línurnar og ég framfylgi þeirri hugsjón, en auðvitað er ég með skoðanir á flestu og með alls konar hugmyndir. Mig langar að einblína á að fá nýjan miðbæ hér á Egilsstöðum, sem er ekki bara mikilvægt fyrir Egilsstaði heldur Austurland allt. Hér vantar voldugri miðju, sem er augljóst að verður alltaf Egilsstaðir þar sem byggst hefur upp þjónusta sem fólk af öllu Austurlandi getur sótt í. Það er mikilvægt að byggja það betur upp, en eitt af stóru verkefnum hér er að fjölga fólki. Okkur vantar fleira fólk á svæðið; fleiri vinnandi hendur. Hér er ekkert atvinnuleysi og nóg af störfum og tækifæri til að mynda hér ný störf. Ég er líka að horfa á hvernig hægt er að fjölga atvinnutækifærum,“ segir hún.

„Hér er gífurlega öflugur landbúnaður en mætti vera meiri vöruþróun og eins viljum við sjá opinberum störfum fjölga. Á Austurlandi er engin opinber stofnun með höfuðstöðvar sínar. Við erum alltaf að kalla eftir alvöru byggðastefnu. Landsbyggðin er mjög mikilvæg fyrir höfuðborgarsvæðið og annað lifir ekki án hins.“

Skortur á samgöngubótum

Varðandi nýjan miðbæ, eruð þið að líta til Selfoss í þeim efnum?

„Já, við erum mjög spennt fyrir því. Við sjáum hvað þetta gerði fyrir Selfoss. Það er ekki nóg að gera skipulag, heldur þarf að fylgja því eftir. Það er ekki hægt að bíða eftir fjárfestum, heldur þarf að taka þessi samtöl. Skipulagið er til og hugmyndin er meðal annars að reisa samkomutorg, sem vantar hér. Það sem er skemmtilegt við þetta miðbæjarskipulag hjá okkur er að stór hluti af því er á óbyggðu svæði. Ég trúi því í alvörunni að hér séu svo mikil tækifæri. Það er svo gott að vera hérna! Þú sérð það; við sitjum hérna í yfir tuttugu stiga hita. Veðrið er best hér fyrir austan; allar mælingar sanna það,“ segir Dagmar og bætir við að menningarlífið sé afar öflugt með frábærum leikfélögum, fjölbreyttu mynd- og tónlistarfólki og sinfóníuhljómsveit svo eitthvað sé nefnt.

„Við viljum stækka þetta samfélag og fá fleira fólk. Við erum gífurlega mikilvæg fyrir þjóðarbúið. Útflutningstekjurnar hér á Austurlandi eru fjórðungur útflutningstekna landsins. Hver íbúi hér framleiðir tífalt á við aðra landsmenn. Við höfum verið að benda stjórnvöldum á þetta því okkur finnst ekki vel komið fram við okkar hvað varðar innviðauppbyggingu. Það sem helst stendur okkur fyrir þrifum er samgöngur og skortur á samgöngubótum,“ segir Dagmar og nefnir að bæta þurfi ýmislegt í vegakerfinu.

„Eitt af því er heilsársvegur yfir Öxi, til að tengja saman Djúpavog og Hérað, en sá vegur er afar fjölfarinn. Hann er svo hættulegur, enda eldgamall, og ekki á færi allra að keyra hann, sérstaklega að vetrarlagi. Þessi vegur er sá sem lengst hefur verið inni á samgönguáætlun án þess að nokkuð gerist. Við skiljum ekki alveg töfina, því framkvæmdin er í rauninni ekki svo dýr og er samfélagslega hagkvæm því þetta styttir flutningsleiðir. Svo er risastóra málið; göng undir Fjarðarheiði, milli Seyðisfjarðar og Egilsstaða. Það er mikið öryggismál og myndi gjörbreyta aðstöðu Seyðfirðinga og tækifærum þar yfir vetrartímann,“ segir hún og vill fá þrenn göng.

„Þetta yrði fyrsti áfangi í hringtengingu Austurlands og snýst um að stytta vegalengdina á milli Egilsstaða og Neskaupstaðar. Þá erum við að tryggja örugga vegtengingu milli sjúkrahúss og flugvallar, auk þess sem Austurland yrði þá nánast eitt atvinnusóknarsvæði. Það er enn í gildi samgönguáætlun sem segir að þessi þrjú göng eigi að vinnast í röð, í sömu framkvæmd, og við bindum vonir við að svo verði áfram í nýrri samgönguáætlun. Þetta er samfélagslega mikilvægast fyrir Austurland,“ segir Dagmar.

„Ég hef mikla ástríðu fyrir því að sjá allt hér vaxa og dafna. Þess vegna tók ég þetta starf að mér,“ segir Dagmar að lokum.