Innlent | mbl | 18.6.2025 | 11:58

Þingið vantar gögn frá Skattinum

Bergþór Ólason, þingflokksformaður Miðflokksins, í ræðustól Alþingis. mbl.is/Eyþór

Fulltrúar stjórnarandstöðunnar komu upp í upphafi umræðu til þess að ræða fundarstjórn forseta og báðu Þórunni Sveinbjarnardóttur, forseta Alþingis, um að hlutast til um að alþingismenn fengju í hendur gögn um samskipti ráðuneyta við Skattinn varðandi hækkun veiðigjalda.

Fram hefur komið að Skatturinn gerði miklar athugasemdir við þá útreikninga á veiðigjöldum, sem Hanna Katrín Friðriksson atvinnuvegaráðherra lét fylgja frumvarpi sínu um hækkun veiðigjalda svo leiðrétta þurfi frumvarpið frá atvinnuveganefnd milli 1. og 2. umræðu.

Þingflokksformenn takast á

Bergþór Ólason, þingflokksformaður Miðflokksins, færði þetta fyrstur í tal og benti á að nú lægi fyrir að tiltekin útskýring um forsendur fylgdi ekki með frumvarpi Hönnu Katrínar Friðriksson atvinnuvegaráðherra. Hið sama ætti við um útreikninga um norskt verð á uppsjávarafla.

Hildur Sverrisdóttir, þingflokksformaður Sjálfstæðisflokksins, kom næst í pontu og ítrekaði þessi tilmæli. Hún minnti á að þingmenn ættu skýlausan rétt til þessara upplýsinga, svo þeir gætu sinnt skyldum sínum við löggjafarstarfið. Þar gætu atvinnuvegaráðherra og fjármálaráðherra ekki skýlt sér bak við upplýsingalög.

Þá talaði Ingibjörg Isaksen, þingflokksformaður Framsóknarflokksins, einnig og bar fram sömu óskir. Það væri nauðsynlegt að þingmenn hefðu allir fyllstu upplýsingar til þess að geta tekið þátt í þinglegri meðferð mála og tekið afstöðu til þeirra.

Margir stjórnarandstæðingar aðrir tóku undir þetta en til svara var Guðmundur Ari Sigurjónsson, þingflokksformaður Samfylkingar, sem sagði athyglisvert að fylgjast með fulltrúum „gömlu valdaflokkanna“ harma hlutinn sinn og láta eins og stjórnarmeirihlutinn þyrfti að láta að vilja þeirra. Sigmar Guðmundsson, þingflokksformaður Viðreisnar, tók undir þau sjónarmið síðar í umræðunni.

Deilt um jafnræði þingmanna

Reglur upplýsingalaga eru lágmarksreglur um það sem gera þarf opinbert, en réttur þingmanna er ríkari.

Ráðuneyti og undirstofnanir ráðuneyta hafa ekki bara skyldur gagnvart ráðherra eða stjórnarmeirihlutanum, heldur hafa þau trúnaðar- og upplýsingaskyldu gagnvart öllum nefndarmönnum viðkomandi nefnda og raunar þinginu öllu, því hver þingmaður á að geta glöggvað sig á störfum allra nefnda, óháð því hvort þeir sitja í henni eða ekki.

Þar kann einnig að skipta máli að upplýsingaskylda ráðherra eða undirstofnana ráðuneyta er samkvæmt öllum formreglum við hverja þingnefnd í heild, en ekki við meirihluta eða minnihluta.

Í þessu máli vekur hins vegar athygli að í nefndaráliti meirihluta atvinnuveganefndar er vísað sérstaklega í samráð ráðuneytis við meirihlutann. Skýrt er hins vegar að allir nefndarmenn verða að sitja við sama borð hvað varðar tækifæri til að fá útskýringar, spyrja spurninga og meta hvort þörf sé frekari gagna.